قیمت بلیت هواپیما آنقدر بالا است که بیشتر مردم امکان سفر هوایی نداشته باشند. در این حالت فقط قشر خاصی از جامعه سوار هواپیما‌ می‌شوند و سفر کوتاه و گرانی را تجربه می‌کنند. تعداد زیادی از مردم برای خرید بلیتِ سفرهای بین‌شهریِ خود درگیر مشکلات زیادی می‌شوند، چون مدت‌هاست حمل و نقل زمینی، توسعه نیافته و ضعیف شده است. یارانه سوخت شرکت‌های هواپیمایی، اما پرداخت می‌شود.

بر اساس گزارش‌ها، تنها ۳ تا ۴ درصد جمعیت کل کشور به‌طور مستمر از حمل‌ونقل هوائی استفاده می‌کنند. اختصاص یارانه سوخت ۳۳ هزار میلیاردی به هواپیماها به این معنا است که ۹۷ درصد از مردم کشور سالانه ۴۰۰ هزارتومان برای سفر هوایی عده‌ای خاص هزینه می‌کنند.

یارانه سوخت به شرکت‌های هواپیمایی تعلق می‌گیرد، سالانه ۳۳ هراز میلیارد تومان. این رقم، اما در اختیار همان قشری از جامعه است که هنوز می‌تواند به سفر هوایی فکر کند و تواند خرید بلیت‌های چند میلیونی را داشته باشد. اعطای یارانه سوخت آنقدری قیمت بلیت هواپیما را کاهش نداده که عموم مردم امکان استفاده از حمل و نقل هوایی را داشته باشند. بلکه این یارانه، از منابع عمومی به جیب شرکت‌های هواپیمایی و قشر برخوردار جامعه رفته است تا هزینه سفر آن‌ها را پایین بیاورد. به گفته کارشناسان صنعت هوایی کشور، حمل و نقل هوایی روزانه به ۴.۵ میلیون لیتر سوخت نیاز دارد که دولت برای تامین آن، یارانه می‌پردازد. دولت هر لیتر سوخت هواپیما را ۲۱ هزار تومان خریداری می‌کند و لیتری ۶۰۰ تومان به شرکت‌های هواپیمایی می‌فروشد. این یعنی روزانه حدود ۹۲ میلیارد تومان یارانه سوخت به هواپیمایی‌ها.

فروردین‌ماه امسال در موضوع ترانزیت کالا، بخش جاده‌ای سهم ۸۹ درصدی و بخش ریلی سهم ۱۱ درصدی داشته است. در بخش جابه‌جایی مسافر، سهم بخش جاده‌ای ۷۲ درصد بوده و پس از آن بخش ریلی با ۱۷.۳ درصد و بخش هوایی با ۱۰.۷ درصد در رتبه‌های بعدی بوده‌اند. در موضوع جابه‌جایی بار، بخش جاده‌ای سهم ۹۱ درصد و بخش ریلی سهم ۹ درصدی داشته است. سهم حمل‌ونقل هوایی در این بخش بسیار ناچیز بوده است. در شرایطی که بیشترین حمل‌و‌نقل مسافر و بار از طریق جاده و اتوبوس انجام می‌شود، مشخص است یارانه سوخت هواپیما‌ها باید چگونه هزینه شود تا عموم مردم امکان استفاده از آن‌را داشته باشند و کشور به توسعه نزدیک شود.

حمل‌ونقل ریلی از دیدگاه ژئوپلیتیک و اقتصادی یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی است زیرا این سیستم، ظرفیت بالای حمل بار و مسافر را با هزینه و مصرف انرژی کمتر فراهم می‌کند و همچنین به کاهش ترافیک جاده‌ای و بهبود ایمنی حمل‌ونقل کمک می‌کند. کشور‌ها با توسعه‌ی زیرساخت‌های ریلی، بهبود دسترسی مناطق مختلف به بازار‌های داخلی و خارجی، کاهش هزینه‌های تولید و توزیع کالا و در نهایت افزایش بهره‌وری اقتصادی را ممکن می‌سازند. شبکه ریلی همچنین با اتصال مناطق کمتر توسعه‌یافته به مراکز اقتصادی و بنادر امکان توسعه متوازن را فراهم می‌سازد و مهاجرت نابرابر را کنترل می‌کند. به عنوان مثال، توسعه کریدور‌های ریلی بین‌المللی، امکان دسترسی بهتر به بازار‌های جهانی و ایجاد مزیت‌های رقابتی را تقویت می‌کند.

در شرایطی که کشور‌های توسعه یافته بر توسعه حمل ونقل ریلی متمرکز شدند، تمرکز اصلی وزارت راه دولت سیزدهم بر فرودگاه‌سازی بود. بر اساس برآورد‌ها هزینه ساخت یک فرودگاه حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان است. چندی پیش وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم، مهرداد بذرپاش در صفحه شخصی خود در یکی از شبکه‌های اجتماعی، دستاوردهای حوزه هوایی دولت ‎سیزدهم را در ۴ محور برشمرد و نوشت: «تکمیل فرودگاه سقز بعد از ۲۷ سال و فرودگاه گناباد بعد از ۳۰ سال، آغاز عملیات اجرایی فاز۲ فرودگاه امام خمینی (ره)، بهره‌برداری از ۴ طرح توسعه‌ای فرودگاه مشهد و تکمیل پایانه جدید فرودگاه کیش و فرودگاه ایلام از جمله دستاورد‌های بخش هوایی دولت سیزدهم است.» همین نشان می‌دهد در طول سه سال فعالیت دولت سیزدهم چرا شبکه ریلی کشور، کوچک‌ترین توسعه‌ای نیافت.

  • نویسنده : مونا ربیعیان