عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، جمعه شب در یک گفت‌وگوی تلویزیونی، از نصف شدن میانگین حاشیه سود شرکت‌های بورسی خبر داده بود، حال داده‌های آماری هم از کاهش ۵۴ درصدی حاشیه سود خالص کل بنگاه‌های تولیدی در چهار سال گذشته حکایت دارد.

نگاهی به آمارها نشان می‌دهد؛ حاشیه سود بنگاه‌های تولیدی که در زمستان ۹۹ به ۲۸.۲ درصد بالاترین رکورد خود رسیده بود در بهار ۱۴۰۳ به ۱۳ درصد و کمترین میزان در چهار سال گذشته رسید.

بر این اساس، حاشیه سود خالص کل بنگاه‌های تولیدی در بهار ۱۳۹۹، معادل ۲۳ درصد بوده در حالی که این عدد در بهار ۱۴۰۳ به ۱۳ درصد کاهش یافته است.

افزون بر این، حاشیه سود این بنگاه‌ها در بهار ۱۴۰۰ معادل ۲۳.۱ درصد، در بهار ۱۴۰۱به میزان ۲۰.۹ درصد و در بهار ۱۴۰۲ به میزان ۱۷.۴ درصد کاهش یافته است.

همچنین، حاشیه سود بنگاه‌های تولیدی در تابستان ۱۳۹۹، معادل ۲۵.۸ درصد، در تابستان ۱۴۰۰ به میزان ۲۳.۲ درصد، در تابستان ۱۴۰۱ معادل ۱۴.۵ درصد و در تابستان ۱۴۰۲ به میزان ۱۴.۷ درصد بوده است.

بر این اساس، حاشیه سود بنگاه‌ها نیز در زمستان سال ۱۳۹۹ معادل ۲۸.۲ درصد، در زمستان ۱۴۰۰ به میزان ۲۳.۳ درصد، در زمستان ۱۴۰۱ معادل ۱۹.۸ درصد و در زمستان ۱۴۰۲ به ۱۴.۶ درصد کاهش یافته است.

به نظر می‌رسد، افزایش بهای تمام شده(نهاده‌های تولید و هزینه‌های انرژی)، نیمایی بودن درآمد فروش در مقابل هزینه‌کرد با نرخ دلار آزاد، قیمت‌گذاری دستوری در صنایع(خودرو، نیروگاهی و…) از جمله مهمترین دلایل کاهش حاشیه سود بنگاه‌های تولیدی محسوب می‌شود.

عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد نیز جمعه شب در یک برنامه‌های تلویزیونی با اشاره به اثر تصمیمات خلق‌الساعه بر بورس اعلام کرد: باید به سمت ثبات اقتصادی پیش برویم.دخالت های دستوری و رانت اطلاعاتی ناشی از قیمت گذاری دستوری باید از بین برود. باید اعتماد را به بورس بازگردانیم.

او تاکید کرد:با تصمیماتی که بر برنامه ریزی میان مدت سرمایه گذاران تاثیر بگذارد قطعا مخالف خواهم بود تا ریسک سرمایه گذاران را کاهش دهیم.

چرا حاشیه سود بنگاه‌ها به ۱۳ درصد رسید؟

یک کارشناس بازارسرمایه گفت: ازآنجایی که دولت دست در جیب شرکت‌ها کرده شاهد کاهش شدید حاشیه سود بنگاه‌ها نسبت به چهار سال اخیر هستیم.

محمد اقبال‌نیا اظهار کرد: در گذشته قیمت گاز و برق صنایع منصفانه بود اما طی چهار سال اخیر مرتب شاهد افزایش نامتعارف هزینه‌های انرژی  بودیم. حتی اگر قیمت‌ها را با تولیدکنندگان بزرگ گاز مقایسه کنیم گاز خوراک یا سوختی که در اختیار صنایع قرار می‌دهند قیمت رقابتی و مناسبی نیست. بررسی این رویکرد نشان می‌دهد که دولت بخشی از چالش ناترازی انرژی را از جیب تولیدکنندگان و سهامداران تامین کرده بکارگیری چنین سیاستی به ضرر بنگاه‌ها تمام شده است به طوری‌که طی چند سال اخیر شاهد کاهش حاشیه سودشان بودیم.

وی افزود: بخش دیگر از کاهش حاشیه سود بنگاه‌ها به عدم تخصیص مشوق‌های صادراتی و اخذ عوارض از صادرات برمی‌گردد این درحالی است که در گذشته به صادرات مشوق‌هایی تعلق می‌گرفت.

اقبال‌نیا تصریح کرد: عامل دیگری که موجب کاهش حاشیه سود بنگاه‌ها شده ریشه در محدویت تامین انرژی صنایع دارد در واقع شاهد هستیم بنگاه‌ها در تابستان برق و در زمستان گاز ندارند و به جای ۱۲ ماه فقط ۸ ماه خط تولیدشان فعال است.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: در کنار چالش‌هایی که صنایع با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند نرخ بهره‌ تسهیلات و نرخ تامین مالی بنگاه‌ها از طریق اوراق افزایش یافته که در کاهش حاشیه سودشان موثر بوده است.

وی افزود: همچنین تفاوت نرخ ارز آزاد و نیمایی هم در کاهش حاشیه سود بنگاه‌ها بی‌تاثیر نیست چراکه تولید‌کنندگان باید مواد اولیه و تجهیزات خود را با دلار آزاد تامین کنند، اما ارز حاصل از صادرات به نرخ نیما محاسبه می‌شود که سودآوریشان را تحت تاثیر قرار داده است.

اقبال‌نیا گفت: این دخالت‌های دولت موجب زمین‌گیری تولید و دلسردی تولیدکنندگان از فعالیت شده و بالتبع کاهش حاشیه سود بنگاه‎‌ها را به دنبال داشته است.